Locatie: Het Spant, Ameide
Aanwezig:
- Voorzitter: Roelof Westerhof
- Werkgroep Landbouw: 21 leden
- Provincie Utrecht: Anja de Wit, Leon Bosman
- Gemeente Vijfheerenlanden: Govert-Jan Versluis
Opening, welkom, vaststellen agenda
Roelof heet iedereen van harte welkom. Iedereen is akkoord met de agenda.
Gerrit de Jong geeft aan dat de weergave van het interview met het AD over de landbouwvisie met Ton geen juiste weergave van het gesprek is en dat de opmerkingen helemaal uit zijn verband zijn getrokken. Hij geeft aan dat hij niet achter dit artikel staat.
Proces UPLG
De provincie is tevreden met de brief van het Rijk op het UPLG en heeft de reactie overwegend als positief ervaren. Het UPLG wordt een programma onder de Omgevingswet. Er moet een MER komen. De verwachting is dat het UPLG pas eind 2025 wordt vastgesteld. De gedeputeerde heeft aangegeven wel gewoon verder te willen gaan met de gebiedsprocessen.
Vanuit het UPLG willen we in Vijfheerenlanden de komende tijd aan de slag met 4 werkgroepen:
- Werkgroep Landbouw (huidige werkgroep)
- Reductie veenoxidatie
- Groenblauwe dooradering
- Zouweboezem
De provincie dient koploperprojecten in bij LNV zodat we met bovenstaande thema’s aan de slag kunnen en door kunnen gaan maar heeft ook nog bijv. vanuit de Regionale Veenweide Strategie, geld voor deze onderwerpen.
Tijmen van Zessen geeft aan zich te verbazen dat het Rijk aan de provincie vraagt om zich vooraf te committeren aan alle doelen en opgaven. Ook vraagt hij wat de gevraagde verbeterslag betekent mbt overgangsgebieden. Anja de Wit geeft aan dat de provincie het vraagstuk mbt overgangsgebieden in samenwerking met de streek verder invulling wil geven middels een gebiedsproces.
Jan Bikker geeft aan dat hij zorgen heeft over de bodemkaart en de aanduiding van de veengebieden. Hij pleit voor helderheid over terminologie en wil een betrouwbare kaart. Gedeeld wordt dat we willen werken op basis van juiste gegevens. Hier komt Anja op terug.
Opgevangen is dat de nieuwe Omgevingsverordening van de provincie Utrecht een verbod heeft opgenomen op begreppeling van veengebieden. Dit kan volgens de agrariërs toch echt niet waar zijn. Hier komt Anja op terug.
Landbouwvisie en Uitvoeringagenda landelijk gebied:
De landbouwvisie is op 2 november unaniem door de gemeenteraad van Vijfheerenlanden vastgesteld met dank aan alle opstellers en de inbreng van de werkgroep Landbouw. Opgenomen is dat er een contactfunctionaris komt. De gemeente heeft hier heeft half FTE voor beschikbaar. Vanuit de raad heeft deze contactfunctionaris alvast de opdracht meegekregen om samen met de agrarische sector, vanuit een ondersteunende, stimulerende en faciliterende rol, de kennis over én het gebruik van streekproducten te vergroten en een streekmerk op te zetten raad.
Een vervolg op de landbouwvisie en landschapsvisie is een Uitvoeringsagenda landelijk gebied. Deze stellen we samen met de gemeente Molenlanden op. We gaan hierover graag even de diepte in met een viertal of vijftal agrariërs om een keer een paar uur door te praten. De volgende mensen hebben zich aangemeld: Corné Vermaat, Daan Kool, Cees Bruijnes, Minouche van den Berg, Tijmen van Zessen. Daarna komt dit onderwerp nog een keer plenair terug in de Werkgroep Landbouw.
Stand van zaken Natura 2000-gebieden/ Natuurwaarden
Natuurdoelanalyse: Natuurdoelen worden grotendeels nog niet gehaald. Verslechtering valt plaatselijk niet uit te sluiten. Aanvullende maatregelen binnen en buiten de gebieden nodig.
Advies Ecologische Autoriteit (EA): over het algemeen positief, toch ook nog wel huiswerk. EA stelt verslechtering vast. Ze stellen ook voor om meer onderzoek te doen. Maar ook om aan de slag te gaan vanwege urgentie. Het is wettelijk verplicht om verslechtering tegen te gaan.
De vraag is in hoeverre klimaatverandering hierin is verdisconteerd? Hier is nog geen eenvoudig antwoord op te geven. Dit neemt de provincie mee in het verdere onderzoek.
Hydrologisch systeemherstel Zouweboezem: gewenst is een variabel peil met langdurige hogere peilen in de winter die uit mogen zakken gedurende de zomer. Afplaggen kun je slechts lokaal doen en wordt ook als lokale optie meegenomen. Dit kan echter niet grootschalig als algemene oplossing worden toegepast. De verplichting is om de natuur in een bepaalde successiestadium te houden. In principe dienen we het cultuurlandschap in stand te houden. Onder andere dient onderzocht te worden in hoeverre het maaiveld omhoog is gekomen van de rietlanden en of de uitgangspunten (geformuleerd in 2004) nog juist zijn.
Tussen de Uiterwaarden Lek en Zouweboezem dient areaal te worden ingericht zodat de kamsalamander zich tussen deze twee gebieden kan verplaatsen. Ravon gaat onderzoeken wat hier precies voor nodig is. Het is de intentie om hier met kleine landschapselementen in combinatie met agrarisch natuurbeheer invulling aan te geven.
Recente ontwikkelingen:
- Aanscherping KDW’s (in augustus dit jaar en inmiddels doorgevoerd in Aerius). Daling KDW voor diverse habitattypen waaronder Blauwgraslanden en Glanshaver- en vossenstaarthooilanden. Gevolg grotere reductieopgave dan verwacht.
- Onderzoek UvA/Mesdag Zuivelfonds: 9% Stikstof slaat binnen 500 m rond de boerderij neer, 91% in stikstofdeken. Dit komt overeen met modellen van het RIVM. De piekbelasters-regelingen leveren maar slechts enkele procenten stikstofreductie op.
- Vraag Tijmen van Zessen: als agrariërs hebben we wel invloed op emissie, nauwelijks op depositie. Hoe kijkt provincie hiertegen aan? Aangegeven wordt dat er binnen 500 m een gering, maar daarmee toch wel effect optreedt. Tijmen pleit ervoor dat de inzet zou moeten zijn om in te zetten op emissiereductie en borging hiervan.
- Vegetatiekartering Polder Achthoven: vanuit de aanwijzing N2000 is er ook een uitbreidingsdoelstelling blauwgrasland in de Zouweboezem.. Het Zuid-Hollands Landschap is bezig geweest met inrichtingsmaatregelen en actief ontwikkelingsbeheer om areaal blauwgrasland uit te breiden. Dit heeft ook weer consequenties voor Aerius. Uitstraling naar buiten zal naar verwachting niet zo groot zijn omdat de gebieden vlak bij huidig blauwgrasland liggen. De vraag is hoe er nu blauwgrasland kan ontstaan terwijl de stikstofdepositie te hoog blijkt te zijn. De uitleg van de provincie is dat de er zowel een uitbreidingsdoelstelling en een kwaliteitsdoelstelling ligt voor het blauwgrasland. Met de ingrepen komt de uitbreidingsdoelstelling dichterbij maar met een te hoge stikstofdepositie kan de kwaliteit, en daarmee de gunstige staat van instandhouding, alsnog niet worden gehaald. De uitbreidingsdoelstelling is nog niet geconcretiseerd. Dit is een Rijkstaak. De doelstelling hangt samen met de potentie in het gebied en de samenhang met andere doelstellingen, zoals de hier ook aanwezige weidevogeldoelstelling. Momenteel is het effect van de uitbreiding van blauwgrasland op de omgeving nog niet goed in beeld. Als hier meer duidelijkheid over is, zal de provincie dit communiceren.
- Corné Vermaat geeft aan dat het eerdere signaal was dat het best goed ging met de natuur. Aangegeven wordt dat de Ecologische Autoriteit er inderdaad wat strenger in zit.
- Er wordt een pleidooi gehouden om in te zetten op maatregelen die een positief effect hebben en realiteitszin behouden.
Vergunningen:
In provincie Utrecht is er een ‘veehouderijregister’ opgezet met RUD en ODRU om alle milieu- en natuurwetvergunningen helder te krijgen. Eind dit jaar verwacht men een compleet beeld van de milieuwetvergunningen voor Vijfheerenlanden. Het beeld van de natuurwetvergunningen laat iets langer op zich wachten. Verwacht wordt dit beeld begin 2024 compleet te hebben. In de Alblasserwaard is een vergelijkbare, maar net wat andere aanpak met een eigen vergunningenloket. In de Alblasserwaard is er inmiddels een aanpak om oplossingsrichtingen te bedenken. De gedeputeerde van Utrecht is hierover geïnformeerd.
Rondvraag:
Keukentafelgesprekken: We willen binnenkort starten met het houden van keukentafelgesprekken. We willen graag de opzet en uitvraag met enkele agrariërs afstemmen en verder uitwerken. Daan Kool, Minouche van den Berg, Stef de Leeuw, Teun-Jan den Besten, Johannes het Lam, Cees Bruijnes hebben zich hiervoor aangemeld. Voordat we starten komt de aanpak nog terug in de plenaire Werkgroep Landbouw
De provincie is bezig met ontwikkelen van een landbouw menukaart en landbouw monitor. Provincie zoekt een tweetal personen om mee te kijken/denken met dit halfproduct. Alwin Boogaard en Tijmen van Zessen (melkveehouderij) en Johan de Jong (fruitteelt) hebben zich hiervoor aangemeld. Er is overigens ook afstemming met andere provincies over deze menukaart.
De vraag wordt gesteld waarom er nu wel gegevens boven water komen tbv de vergunningen. Anja antwoordt dat dit met name komt door de input en lobby vanuit de Werkgroep Landbouw en de signalen uit Vijfheerenlanden. Binnen het provinciehuis wordt volop achter de schermen gewerkt aan het oplossen van de vergunningenproblematiek en de PAS-melders/ Vergunningslozen.
Wanneer kunnen we aan de slag: Anja antwoordt dat we nu aan slag gaan met de verschillende werkgroepen (Groenblauwe dooradering, koploperprojecten) om concrete maatregelen te kunnen gaan nemen. Er zijn verschillende budgetten beschikbaar. We hoeven niet stil te zitten.
De vraag is wat we vonden van de informatiemarkt en of dat geëvalueerd is. Wat ons betreft was de organisatie en inhoud goed, maar de opkomt veel lager dan verwacht. Geconstateerd is dat er minder nieuws was en minder urgentiebesef.
Afsluiting
Roelof bedankt iedereen voor zijn of haar aanwezigheid.